Edukacja obywatelska w Akademickim Zaciszu

Z badań prof. Violetty Kopińskiej wynika, że w polskiej szkole edukacja obywatelska przybiera formę „antyedukacji”, a zamiast uczyć „w demokracji” uczymy „o demokracji”. O wyzwaniach i rozwiązaniach rozmawiałyśmy w Akademickim Zaciszu, w którym ugościł nas prof. Roman Leppert.

Spotkanie odbyło się 8 grudnia 2021 roku a jego myślą przewodnią była kondycja edukacji obywatelskiej w Polsce.

Smutna diagnoza

Z analizy podręczników szkolnych i podstaw programowych płynie smuta diagnoza – partycypacja obywatelska w szkole jest zdecydowanie słabym ogniwem. W publikacji „Szkoła jako miejsce antyedukacji obywatelskiej” Młodzi 2018, czytamy:

 Szkoła nie zakłada rozwijania umiejętności w zakresie partycypacji obywatelskiej (niezależnie od tego, czy będziemy ją interpretować w wersji liberalnej, republikańskiej, czy też krytycznej) ani w podstawach programowych, ani w konstrukcji prawnej samorządu uczniowskiego – jedynego obligatoryjnego organu społecznego dla uczniów i uczennic. Szkoła, co najwyżej, zakłada przekazywanie wiedzy na ten temat, ale też trudno uznać, że wiedza ta zajmuje priorytetowe miejsce w całym procesie.

Głos młodzieży w szkole nie wybrzmiewa, samorządy uczniowskie często pełnią funkcje fasadowe. Ostatni bastion edukacji obywatelskiej, czyli wos, zostanie okrojony wraz z wejściem w życie nowego przedmiotu szkolnego – Historia i Teraźniejszość.

Co możemy robić?

W ramach Sieci Organizacji Społecznych wraz z Alicją Pacewicz (Fundacja Szkoła z Klasą) i Olgą Napiontek (Fundacja Civis Polonus) stworzyłyśmy rekomendacje dotyczące edukacji obywatelskiej. Najważniejsze ich założenia przedstawiłam w czasie spotkania, ale w dużym skrócie należy pamiętać, że kompetencje obywatelskie to kompetencje kluczowe, a więc powinna je nabyć każda osoba ucząca się. Partycypację młodzieżową i zanurzenie w kulturze demokratycznej powinniśmy praktykować na wszystkich lekcjach, na przerwach, online i offline.

Zachęcam do zapoznania się z naszą rozmową: