6 książek, które obalają mity dotyczące polskiej historii

Historia Polski jest naprawdę fascynująca. Jednocześnie sporo w niej uproszczeń, mitów i manipulacji. Oto 6 książek, dzięki którym odkryjecie naszą historię na nowo.

1. Tajemnicza Polska, Jakub Kuza

Jakub Kuza prowadzi popularny fanpage „Krótka historia jednego zdjęcia”. Tym razem wziął na tapet 13 całkiem długich opowieści o tajemniczych skarbach, niewyjaśnionych historiach i sensacyjnych odkryciach. W ten sposób powstała książka „Tajemnicza Polska”.

Coś czuję, że na wiosnę będzie to dla mnie niezły przewodnik na wycieczki! Znajdziemy tu bowiem informacje o polskiej Atlantydzie, odkryjemy sekrety Ślęży, dowiemy się czy skarb templariuszy znajduje się w Polsce oraz gdzie mieści się ostatnia świątynia Hitlera.

A to dopiero początek. Jak czytamy na okładce: „Zdemaskowane mity i fascynująca prawda”. I ja się z tą zajawką zgadzam.

2. Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, Brian Porter-Szucs, tłum. Anna i Jan Dzierzgowscy

To historyczny esej, w którym amerykański profesor “zewnętrznym” okiem interpretuje polskie dzieje. Pomimo własnych poglądów, zaoferował czytelnikom i czytelniczkom świeże spojrzenie na to jak kształtowała się polska państwowość, świadomość narodowa i społeczna po roku 1795. Nie bał się zakwestionować wielu mitów odnośnie naszej historii tj. tożsamość chłopów, stosunku II RP do cudzoziemców czy życia w czasach PRLu.

Podjął tematykę w sposób uwzględniający punkt widzenia wszystkich warstw społecznych, chociaż to tym wykluczonym – robotnikom i mniejszościom etnicznym – zdecydował się w większości oddać głos. Swoją książkę podsumował słowami: „Za każdym politykiem, za każdym ekspertem wypowiadającym się na temat społeczeństwa powinien stać historyk trzymający transparent: ‘To bardziej skomplikowane, niż ci się wydaje!’”.

Ta książka trafiła na listę moich ulubieńców roku 2021.

3. Mity o Poznaniu

Ta pozycja zaciekawi nie tylko mieszkańców wielkopolskiej stolicy, bowiem każdy może być dumnym/ą z jej historii. Niestety, narosło wokół niej wiele niefortunnych mitów, uproszczeń i przeinaczeń. Marek Rezler dosadnie prostuje te nieporozumienia i przypomina pominięte wydarzenia.

A przede wszystkim, daje świadectwo tego, że Poznań nie jest tylko bezbarwnym, biznesowym miastem. Jeśli zatem nurtują Was pytania odnośnie wizyty Napoleona, Chopina i Piłsudskiego, niemieckiej okupacji, solidności Wielkopolan czy powstania wielkopolskiego w 1918, to ta książka zdecydowanie rozwieje Wasze wątpliwości.

4. Historia, której nie było, Agnieszka Jankowiak-Maik

*autopromocja 🙂

Czy wiesz, że historia jaką znasz ze szkolnych podręczników, w większości jest złożona ze spłyconych bądź zmanipulowanych faktów, a nawet kłamstw? Prawdą jest, że bitwy pod Psim Polem wcale nie było, Kazimierz Wielki nie umarł bezpotomnie, do chrztu nie przekonała Mieszka jego żona Dobrawa, a zwycięstwo Polaków w 1920 roku wcale nie jest zasługą tylko naszego wywiadu.

Napisałam książkę, w której chciałam pokazać, że historia wcale nie jest nudna a przy okazji zmierzyć się z popularnymi mitami, uproszczeniami i stereotypami. Bo pełno ich w szkolnych podręcznikach. Zajęłam się również przemilczanymi wątkami, czyli włączyłam do głównonurtowej narracji wątki związane z historią kobiet. Czy mi się udało? Daj znać i oceń książkę na portalu Lubimyczytac.pl

5. Fantazmat Wielkiej Lechii

Artur Wójcik poświęca 250 stron na analizę zjawiska Wielkiej Lechii. To domniemane imperium, zamieszkiwane przez Ario-Słowian. Według zwolenników tej idei, Polacy (zwani niegdyś Lechitami), przyłożyli się do obalenia Imperium Rzymskiego, dzielnie stawiali czoło Aleksandrowi Wielkiemu i potrafili komunikować się z kosmitami. Twierdzą, że do tego przyczynił się zbawienny chrzest Mieszka w 966 roku.

Z biegiem czasu, koncepcja przerodziła się w agresywny retorycznie ruch internetowy, którego sympatycy nazywani są turbosłowianami. Książka składa się z dwóch części: publicystycznej i naukowej. W pierwszej z nich, przedstawiona została charakterystyka oraz geneza.

Część druga stanowi wyprawę do wykreowanego przez pseudonaukę świata starożytnych Polaków, w której rolę przewodnika pełni historyk. Krok po kroku zostają poddane analizie dowody rzekomo potwierdzające istnienie owego imperium. Czytelnik/czka może zapoznać się z bogatą literaturą przedmiotu, a także zostanie wyposażony/a w umiejętność rozbrajania każdego mitu pseudohistorycznego. 

6. Polska bez cudów.  Historia dla dorosłych, Maciej Górny

Opowieść o walce Polaków o niepodległość od lat ubrana jest w łzawe mity i wyświechtane wzorce, często wytwarzane przez pseudo-speców. Maciej Górny zdecydował się “obedrzeć” historię kraju z narodowej mitomanii i heroizmu. Zrzucił ten nurt na drugi plan, by przyjrzeć się tejże walce ponownie, ale z dystansem i na chłodno, bez przesadnego tragizmu. Tłumaczy istotę “cudu nad Wisłą” czy nagonki polityków na bolszewickie zagrożenie.

Pokazuje jak bardzo nasza historia oparta jest na stereotypach oraz zastanawia się nad efektami tego odbioru we współczesnym przekazie. Autor z fascynacją i na wielu płaszczyznach opisuje Polskę na tle innych państw Europy Środkowo-Wschodniej, powstałych po jesieni 1918. Takie zestawienie pozwala otworzyć oczy na to, że losy naszego kraju wcale nie malują się w nadzwyczajnych barwach.

*w tekście występują linki afiliacyjne